HOPE voor Gaza
Het Nomadisch Monument is een project van stichting HOPE. Ingrid Rollema is met deze stichting al 30 jaar actief in Gaza. Ook nu tijdens de oorlog. Terwijl Gaza gereduceerd is tot een stofwolk waarin mensen op zoek zijn naar eten en een veilige plek, probeert HOPE hen nog iets meer te bieden.
Rollema: ‘De mensen waarmee wij werken - allemaal Gazanen - zijn elke dag nog actief. De poppenspeler trekt elke dag de straat op en speelt waar mogelijk. De school is al drie keer opnieuw opgebouwd. Breakdance lessen gaan nog door, muziekles, poëzie. De docenten die voor ons werken doen elke dag nog activiteiten. Ondanks alles, omdat kunst is wat ons mens maakt.’
Tekst: Marjolein Sponselee
De kracht van kunst
Stichting HOPE werkt onder de paraplu van het Rode Kruis en met steun van de Rode Halve Maan. Via dat netwerk hebben ze nog steeds toegang tot Gaza en kunnen ze er blijven helpen. Het begon ooit met Fatih Arafat, kinderarts en oprichter van de Rode Halve Maan, die in een psychiatrische kliniek in Frankrijk op bezoek was en zag dat daar een expostieruimte was en ateliers en dat patiënten daar baat bij hadden. Dat wil ik ook dacht hij. Een kunstenaar die met zijn handen werkt, dat zou de getraumatiseerde kinderen in mijn kliniek kunnen helpen. Kennen jullie niet iemand?, vroeg hij de begeleiders in het Franse ziekenhuis. Ja zij wisten wel iemand: Ingrid Rollema. Fatih Arafat stuurde haar een videoboodschap. Zo werd het eerst contact gelegd en Rollema besloot hem op te zoeken, samen met Willem Vugteveen.
Rollema: ‘Toen ben ik op een zandhoop begonnen met twaalf zieke kinderen. Aan het eind van die week is een meisje dat anderhalf jaar niet had gesproken omdat haar vader en twee broers voor haar ogen waren neerschoten, weer gaan praten. Maar de volgende dag zou ik weggaan en ik dacht wie kijkt er dan nog naar dat meisje om? Toen hebben we besloten er een structureel project van te maken.’
Stichting Hope heeft onder andere een breakdance-academie, een academie voor jong talent en creatieve zomerkampen voor kinderen. In het gebouw van De Rode Halve Maan is een open studio, waar elke dag 200, 250 kinderen komen. Die studio en de kunstenaars die er werken, worden betaald door de Hope Foundation. De hele infrastructuur eromheen wordt in de lucht gehouden door het Nederlandse Internationale Rode Kruis.
‘Zo ben ik in Gaza terecht gekomen. En de vriendschap met de Rode Halve Maan is altijd gebleven, ook met de opvolger van Fatih, Younis Al-Khatib. Hij komt het Nomadisch Monument openen in het Spui Theater in Den Haag. En daarvoor wordt hij ontvangen in de Tweede Kamer.’
Verbinding
HOPE richt zich op kinderen en heeft als missie hen door middel van kunst te helpen overeind te blijven en een betekenisvol leven op te bouwen. Ook nu gaat dat door, maar uiteraard in aangepaste vorm. Rollema: ’Er is bijvoorbeeld een project waarbij kinderen iets maken met hout. Dan gaan ze eerst hout sprokkelen, daar bouwen ze iets van en daarna nemen ze het mee naar huis en kan het hout gebruikt worden om op te koken. Ook delen we hardgekookte eieren uit aan zwangere vrouwen. Een ei kost 12 euro. Zij eten stiekem op, zodat de rest van het gezin het niet ziet.’ Het is een absurde wereld.
Kunst blijft belangrijk omdat er verder niets is wat nog aan een normaal leven doet denken. ‘We maken met de Hope Foundation in Gaza elk jaar een boek. Nu zeiden we moeten we dat wel blijven doen als het betekent dat jullie met gevaar voor eigen leven bij elkaar moeten komen. Maar zij wilden doorgaan, ze zeiden: dit houdt ons juist menselijk.’
‘Belangrijk is dat je verbinding blijft maken. Een van onze commissieleden in Gaza, een dichter, verloor vier kinderen. En zij is nog wel het felst om door te gaan. Dat is waar het Nomadisch Monument over gaat. Al die strepen, dat zijn mensen die iets hadden kunnen schrijven. Het zijn kinderen die prachtige stemmen hebben, maar we horen ze nooit meer zingen. Daar gaat het over. Met deze genocide stelen ze een hun toekomst.’
